નંદીને ભગવાન ભોળાનાથનું વાહન માનવામાં આવે છે. નંદીને ભગવાન શિવનો પ્રવેશદ્વાર પણ કહેવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન શિવને માન આપવા માટે નંદીને ખુશ કરવું જરૂરી છે. નંદીને પણ બુદ્ધિ અને જ્ઞાનનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
નંદી હંમેશાં શિવ મંદિરની બહાર હોય છે. આવો જાણીએ તેની પાછળનું શું રહસ્ય છે.
કહેવામાં આવે છે કે રાક્ષસો અને દેવતાઓ વચ્ચે સમુદ્ર મંથનમાં ભગવાન શંકરે ઝેર પીધું હતું. સમગ્ર દુનિયાને બચાવવા માટે મહાદેવે આ ઝેરનું સેવન કર્યું હતું. ઝેર પીતા સમયે ઝેરના થોડા ટીપા જમીન પર પડ્યાં હતા, જેને નંદીએ તેની જીભથી સાફ કરી દીધા હતા. નંદીની આ ભક્તિ જોઈને શિવ પ્રસન્ન થયા અને નંદીને તેમના મહાન ભક્તનું બિરુદ આપ્યું.
ભગવાન શિવે નંદીને તેમનું વાહન કેમ પસંદ કર્યું?
ભગવાન શિવે કહ્યું કે, મારી બધી શક્તિ નંદીની પણ છે. જો પાર્વતીની સલામતી મારી સાથે છે તો તે નંદીની સાથે પણ છે. આખલા ભોળો માનવામાં આવે છે અને તે ઘણું કામ કરે છે.
તેવી જ રીતે શિવશંકર પણ કર્મઠ અને સખત મહેનત અને તદ્દન જટિલ માનવામાં આવે છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે તેથી જ શિવે નંદી બળદને પોતાનું વાહન પસંદ કર્યું.
નંદિની ભક્તિની શક્તિ એ છે કે ભોલે ભંડારી ફક્ત તેમના પર સવાર ત્રણ જગતનો પ્રવાસ કરે છે, પરંતુ તેમના વિના તે ક્યાંય જતા નથી.
નંદીને ભક્તિ અને શક્તિનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે જે કોઈ ભગવાન ભોળાનાથને મળવા માંગે છે, નંદી પહેલા તેની ભક્તિની કસોટી કરે છે અને તે પછી જ શિવની કૃપાનાં માર્ગો ખુલે છે. ભોળાનાથને જોતાં પહેલાં, નંદીની કાનમાં ઇચ્છા કહેવાની પરંપરા છે.
ભગવાન શિવ પ્રત્યે નંદિની ભક્તિ અને સમર્પણને મજબૂત માનવામાં આવે છે અને એટલે જ કળિયુગમાં ભગવાન શિવની સાથે તેની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે. દરેક શિવ મંદિરમાં નંદીના દર્શન પહેલા અને પછી ભગવાન શિવના દર્શન થાય છે.